پرسش: چند نوع گریه کردن داریم؟ گریه برای امام حسین (ع) از کدام نوع است؟

پاسخ: گریه انواع و اقسامى دارد كه مهم‏ترین آن با شرحى مختصر چنین است:

1. گریه ترس و هراس:

این نوع گریه غالباً در اطفال وجود دارد و در واقع كودك با این وسیله، ترس خویش را نمایان مى‏كند.

2. گریه جلب ترحّم:

خود بر دو قسم است: «طبیعى» كه بسیار مؤثر و برانگیزاننده است؛ مانند گریه كودكى كه پدر و مادر خویش را از دست داده است. «تصنعى»؛ كه در ظاهر به دیگران مى‏خواهد بباوراند كه ناراحت و اندوهگین است.

3. گریه غم و اندوه:

این گریه انعكاسى از ظلمتى كه فضاى درون را فرا گرفته ابراز مى‏كند. جنبه مثبت این نوع گریه تنها تخلیه درون است و به همین جهت است كه پس از آن، آدمى كمى احساس آرامش مى‏كند.

4. گریه شوق و شادى:

این نوع گریه ناشى از رقّت قلبى است كه غالباً پس از دوره‏اى از یأس و ناامیدى درباره موضوعى نمودار مى‏گردد.

5. گریه تقوا و رشد روحانى:

این نوع گریه مختص مردان و زنان الهى است و بیان سوز درون و ابراز عجز و پشیمانى، پریشانى، توبه و عشق به معبود است. این گریه، موجب پالایش روح و زمینه‏ساز قرب به خداوند است. گریه تقوا و پرهیزگارى، همان اشكى است كه اگر از سوز دل، بر گونه‏ها جارى گردد؛ توجه حضرت حق را به بنده خود جلب كرده، بستر رحم و فضل او را فراهم مى‏سازد.

براى این گریه عواملى شمارش كرده‏اند:

5-1. ندامت از گناهان؛ گاهى اشك مردان الهى، به دلیل پشیمانى از گناهى است كه مرتكب شده‏اند. این اشك باعث مى‏شود كه آدمى از عمل زشت خود پشیمان گشته، عزم خود را بر ترك افعال ناپسند تقویت كند، چنان كه امام على(ع) مى‏فرماید: «خوشا كسى كه به فرمانبردارى پروردگار روى آرد و بر گناه خود بگرید» نهج‏البلاغه، خ 176، ص 185.

5-2. احساس ابهام در بازگشت نهایى به سوى خدا؛ مشتاقان كوى الهى همیشه خود را در خطر مى‏بینند و نگران از آن كه آینده چه خواهد شد؟ و آنان چگونه به منزل مقصود بار خواهند یافت و با چه كیفیتى در محضر پروردگار حاضر خواهند شد؟! آیا تا رسیدن به معبود ازلى، از خدعه‏هاى نفس و مكر شیطان در امان‏اند؟ این نگرانى و احساس ابهام در رجعت به سوى خداوند، موجب گریه آنان مى‏شود.

فرازهایى از مناجات امام سجاد(ع) حكایتگر این عامل است «و مالى لا ابكى ولا ادرى الى مایكون مصیرى و ارى نفسى تخادعنى و ایامى تخاتلنى و قد خفقت عند رأسى اجنحة الموت فما لا ابكى، ابكى لخروج نفسى، ابكى لظلمة قبرى ابكى لضیق لحدى ...؛ مفاتیح‏الجنان، دعاى ابوحمزه ثمالى.

5-3. شوق و محبت؛ دوستداران حقیقى پروردگار، از آنجا كه تنها محبوب ‏را او مى‏دانند، گاهى از شوق و نشاط لقاى او مى‏گریند و زمانى از هجران او در شكوه‏اند. چنین گریه‏اى هم از فراق یار است و هم از شوق دیدار او.

5-4. خشیت؛ ترسى مبتنى بر بینش و فهم است و هنگامى كه مردان و زنان الهى، عظمت خداوند را درك مى‏كنند - البته به قدر فهمشان - خوف از حضرتش پیدا كرده، این ترس موجب گریستن آنان مى‏شود. امام صادق(ع) مى‏فرماید: «هر چشمى در روز قیامت گریان است، مگر چشمى كه از محارم خدا اجتناب كند و چشمى كه شب را در طاعت خدا بیدار باشد و چشمى كه در دل شب از خشیت خدا گریه كند». اصول كافى، ج 2، كتاب الدعاء، باب البكاء

5-5. فقدان دوستان حقیقى؛ از آنجا كه از دیدگاه آیات قرآن و روایات، محبوبان الهى در شمار دوستان حقیقى به شمار مى‏آیند و محبت به آنها، محبت به خدا است؛ در صورت فقدان ظاهرى چنین محبوبانى، مردان الهى گریان‏اند و گریه آنها در واقع به دلیل هجرانى است كه در مراتب پایین‏تر از محبوب ازلى و انسان‏هاى كامل، براى آنان پیش آمده است.

این محبت از محبت‏ها جداست‏ حبّ محبوب خدا حبّ خداست‏

گریه ائمه(ع) بر یكدیگر، گریه رسول اكرم(ص) بر از دست دادن حمزه و همسر خود و ... همه ریشه در چنین گریه‏اى دارد.

5-6. نداشتن فضایل و اوصاف راستین؛ گاهى اشك مردان الهى بر نبود اوصافى است كه باید در وجودشان تجلى مى‏یافت و این گریه در هنگام اندیشه در داشته‏هاى انسان‏هاى برتر و راه طى‏كرده‏ها و فقدان آن در گریه كننده؛ شدت مى‏گیرد و موجب آن مى‏شود كه آدمى در نیل به آن اوصاف كوشش كند.

از نظر قرآن چهار نوع گریه و اشك داریم:

1. اشك شوق: مانند گروهى از مسیحیان با شنیدن آیات قرآن اشك مى‏ریختند. «ترى اعینهم تفیض من الدمْع ممّا عرفوا من الحقّ»(157)

2. اشك حزن و حسرت: مانند مسلمانان عاشق همین كه از رسول‏اكرم‏صلى الله علیه وآله مى‏شنیدند كه امكانات براى جبهه رفتن نیست گریه مى‏كردند. «تفیض من الدمع حزناً الا یجدوا ما ینفقون»(158)

3. اشك خوف: مانند همین‏كه آیات الهى براى اولیا تلاوت مى‏شد، گریه‏كنان به سجده مى‏افتادند، «خرّوا سُجدا و بُكیّاً»(159)، «و یخِرّون للأذقان یبكون و یزیدهم خشوعاً»(160)

4. اشك قلابى و ساختگى: مانند همین آیه كه برادران یوسف گریه‏كنان نزد یعقوب آمدند كه گرگ یوسف را درید. «یبكون»

گریه بر حسین (ع)

هرکس با اندک توجهی در خواهد یافت که گریه بر سیدالشهداء، گریه از نوع محبت است، محبتی که عاشقانش در دلهایشان به ثبت می رسانند. گریه بر او، گریه شوق است، چرا که اکثر حماسه های کربلا شورانگیز و شوق آفرین است و سیلاب اشکهای شوق عشاق پیوسته به جهت آن همه ایثار، جوانمردی، رشادت، شجاعت و خطابه های روشنگرانه آتشین مردان و زنان در ظاهر اسیر، از چشمان عشاق سرازیر می گردد . همچنین هدف متعالی و انسان ساز او و اصحابش سبب گریه معرفت و پیوند است.

مشاور پاسخگو: موسسه پرتو نور

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: